فناوری 5G در ایران در سال 2024 به نقطه‌ای مهم و تعیین‌کننده رسیده است. تعداد سایت‌های نسل پنجم ارتباطات (5G) در کشور در حال افزایش است و این نشان از پیشرفت قابل توجه در گسترش زیرساخت‌های ارتباطی دارد. اپراتورهای اصلی کشور مانند همراه اول و ایرانسل در این مسیر پیشرو بوده و با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، گامی بزرگ به سوی بهبود کیفیت خدمات ارتباطی برداشته‌اند.
تعداد کل سایت‌های 5G فعال ایران تا پایان تابستان سال جاری 2224 سایت است که سهم همراه اول از این تعداد 49.865 درصد و سهم ایرانسل از این تعداد 50.134 درصد است.1
وضعیت کنونی 5G در ایران
در حال حاضر، پوشش 5G در ایران بیشتر در مناطق شهری و مکان‌های پرجمعیت مانند کتابخانه ملی ایران و مراکز فرهنگی ارائه می‌شود. این خدمات به‌ویژه در شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها فعال است، اما هنوز به صورت گسترده در تمامی مناطق کشور در دسترس نیست. افتتاح سایت‌های جدید و افزایش پوشش در دستور کار اپراتورها قرار دارد تا این فناوری در آینده نزدیک برای کاربران بیشتری قابل دسترس شود.
چالش‌ها و فرصت‌ها
- هزینه‌های بالا: سرمایه‌گذاری برای توسعه زیرساخت‌های 5G نیازمند منابع مالی قابل توجهی است. این موضوع باعث شده تا گسترش این فناوری در برخی مناطق با سرعت کمتری انجام شود.
- تأمین تجهیزات: تأمین تجهیزات لازم برای راه‌اندازی سایت‌های 5G به دلیل تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های وارداتی با موانعی روبه‌رو است.
- ارتقاء دستگاه‌های کاربران: بسیاری از کاربران هنوز از دستگاه‌هایی استفاده می‌کنند که قابلیت پشتیبانی از فناوری 5G را ندارند، و این امر می‌تواند سرعت پذیرش این فناوری را کاهش دهد.
برنامه‌های آینده
اپراتورهای ارتباطی ایران با حمایت دولت در تلاشند تا پوشش 5G را به مناطق بیشتری گسترش دهند. هدف‌گذاری‌ها شامل ارتقای دسترسی کاربران، کاهش هزینه‌های خدمات، و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای استفاده‌های صنعتی و تجاری از این فناوری است. همچنین، توسعه همکاری‌های بین‌المللی برای انتقال دانش و تکنولوژی نیز از دیگر اولویت‌هاست.
تأثیرات اجتماعی و اقتصادی
فناوری 5G نه تنها در بهبود کیفیت ارتباطات تأثیرگذار است، بلکه می‌تواند تحولی بزرگ در حوزه‌های مختلف از جمله سلامت، آموزش، صنعت، و حمل‌ونقل ایجاد کند. سرعت بالا، تأخیر کم، و ظرفیت بیشتر این فناوری امکان ارائه خدمات پیشرفته‌ای مانند جراحی‌های از راه دور، آموزش‌های آنلاین تعاملی، و شهرهای هوشمند را فراهم می‌کند.
ورود فناوری 5G به ایران نقطه عطفی در حوزه ارتباطات است که می‌تواند به تحول دیجیتال کشور سرعت بخشد. با وجود چالش‌های موجود، اقدامات انجام شده نشان از آینده‌ای روشن برای ارتباطات نسل پنجم در ایران دارد. انتظار می‌رود با افزایش سرمایه‌گذاری و گسترش همکاری‌های بین‌المللی، این فناوری به‌زودی برای تمامی کاربران در سراسر کشور قابل دسترس باشد.
موانع اصلی گسترش نسل پنجم شبکه تلفن همراه در کشور
دنیای اقتصاد گزارش می‌دهد که نسل پنجم شبکه تلفن همراه (5G) در بسیاری از کشورهای جهان، تجربه‌ای انقلابی در دسترسی به اینترنت ایجاد کرده است. با این حال، کاربران ایرانی هنوز به طور رسمی از این فناوری استفاده نمی‌کنند. محدودیت‌های موجود، همراه با اختلال‌های مکرر و مشکلات ناشی از فیلترینگ، دسترسی کاربران به اینترنت را به چالشی جدی تبدیل کرده و باعث افزایش نارضایتی عمومی شده است. تحلیل‌ها نشان می‌دهند که تحریم‌های بین‌المللی و ضعف‌های زیرساختی از مهم‌ترین موانع گسترش این فناوری در ایران بوده‌اند.
زیرساخت‌های قدیمی، مانعی در مسیر 5G
توسعه 5G در جهان با سرعتی چشمگیر پیش می‌رود، اما در ایران همچنان محدود به پوشش پراکنده و اختلال‌های گسترده است. بسیاری از کاربران، حتی در مناطق تحت پوشش محدود، تجربه‌ای نزدیک به سرعت و کیفیت وعده داده‌شده ندارند. سعید سوزنگر، کارشناس شبکه، معتقد است که مشکلات مربوط به لایسنس (مجوز) و زیرساخت‌های ارتباطی از موانع اصلی این توسعه هستند.
وی توضیح می‌دهد که فعال‌سازی 5G در برخی گوشی‌های محبوب، نظیر سامسونگ و اپل، نیازمند تایید رگولاتوری است. این در حالی است که زیرساخت‌های کشور هنوز برای پشتیبانی از این فناوری آماده نشده‌اند. ارتباطات دکل‌ها و مراکز ارتباطی اپراتورها همچنان بر پایه سیم‌های مسی و فناوری‌های قدیمی بنا شده است.
تحریم‌ها؛ مانع بزرگ در مسیر توسعه
تحریم‌های بین‌المللی نیز به عنوان عاملی کلیدی، هزینه‌های خرید تجهیزات پیشرفته 5G را به شدت افزایش داده‌اند. کارشناسان بر این باورند که اپراتورهای ایرانی، به دلیل محدودیت‌های مالی و تعرفه‌های کنونی، قادر به سرمایه‌گذاری کافی برای گسترش این شبکه نیستند. به عنوان مثال، قیمت تجهیزات 5G در ایران چندین برابر کشورهای همسایه است. این اختلاف قیمت باعث شده است سرعت نصب و بهره‌برداری از سایت‌های 5G به شدت کاهش یابد.
کاهش کیفیت اینترنت؛ دغدغه‌ای دوگانه
در شرایطی که کیفیت اینترنت همراه و ثابت به شدت تحت تاثیر اختلال‌ها و ضعف زیرساخت‌ها قرار دارد، کارشناسان معتقدند که دسترسی به اینترنت 5G می‌تواند بخشی از نارضایتی کاربران را کاهش دهد. محمد رهبری، کارشناس داده، معتقد است که کاهش اختلال‌ها، حتی بدون رفع فیلترینگ، می‌تواند رضایت کاربران را تا حدودی بهبود دهد.
با این حال، آمارهای رسمی نشان می‌دهند که کاربران ایرانی همچنان به دلیل نبود پوشش کافی اینترنت ثابت و فیبر نوری، بیشتر به اینترنت همراه متکی هستند. ضعف‌های زیرساختی در توسعه شبکه فیبر نوری نیز بر این چالش‌ها افزوده و روند توسعه فناوری‌های پیشرفته را کندتر کرده است.
در حالی که جهان به سوی بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های اینترنت 5G پیش می‌رود، ایران هنوز در ابتدای راه قرار دارد. حل مشکلات لایسنس، توسعه زیرساخت‌های فیبر نوری، و رفع موانع ناشی از تحریم‌ها از مهم‌ترین اقدامات برای دستیابی به این فناوری است. با رفع این چالش‌ها، اینترنت 5G می‌تواند نقشی کلیدی در بهبود کیفیت زندگی دیجیتال و افزایش بهره‌وری اقتصادی ایفا کند.
نظرات کاربران